Phụ nữ mang thai thiếu máu có thể dẫn đến sảy thai, nhau tiền đạo, nhau bong non, cao huyết áp thai kỳ, tiền sản giật, ối vỡ sớm, băng huyết sau sinh, nhiễm trùng hậu sản.

BS. Đỗ Thị Ngọc Diệp, Giám đốc Trung tâm Dinh dưỡng TP HCM cho biết: Qua theo dõi tình trạng dinh dưỡng ở phụ nữ mang thai tại TP HCM, thiếu máu và thiếu vi chất dinh dưỡng hiện đang là mối đe dọa hàng đầu đến sức khỏe bà mẹ và thai nhi.

Theo BS Ngọc Diệp, nghiên cứu của Trung tâm Dinh dưỡng TP HCM cho thấy, tỷ lệ thiếu máu ở phụ nữ mang thai là 17,5%, trong đó thiếu máu do thiếu sắt chiếm gần 60%. Tỷ lệ thiếu iốt ở phụ nữ mang thai là 72,8%, thiếu kẽm là 34,6%. Các vi chất cần thiết cho sự phát triển toàn diện của thai nhi cũng thiếu nhiều ở phụ nữ mang thai.

Nguy hiểm cho cả mẹ và con

Thiếu máu ở phụ nữ mang thai có thể gây nhiều hậu quả nặng nề cho cả mẹ và con. Đây là nguyên nhân có thể dẫn đến sảy thai, nhau tiền đạo, nhau bong non, cao huyết áp thai kỳ, tiền sản giật, ối vỡ sớm, băng huyết sau sinh, nhiễm trùng hậu sản. Thai nhi dễ bị nhẹ cân, sinh non tháng, suy thai, thời gian điều trị hồi sức kéo dài, tăng tỉ suất và bệnh suất sơ sinh hơn so với trẻ không thiếu máu.

Bà mẹ thiếu máu giai đoạn sớm thai kỳ còn khiến trẻ có nguy cơ bệnh tim mạch. Riêng phụ nữ mang thai thiếu acid folic có thể gây những dị tật ống thần kinh của thai nhi như vô sọ, gai đôi cột sống. Thiếu iốt thì làm tăng nguy cơ sảy thai, tai biến sản khoa như sinh non, con suy giáp bẩm sinh, chậm phát triển tâm thần.

Nguyên nhân chủ yếu của thiếu máu và thiếu vi chất ở phụ nữ mang thai là do chế độ ăn không cung cấp đủ nhu cầu. Điều tra do Trung tâm Dinh dưỡng TPHCM cho thấy: Lượng sắt và acid folic trong khẩu phần ăn của phụ nữ mang thai trong nhóm được nghiên cứu chỉ đạt khoảng 40% nhu cầu khuyến nghị. Nhu cầu sắt của phụ nữ mang thai cần nhiều hơn để cung cấp cho thai nên tình trạng thiếu máu thiếu sắt càng phổ biến. Phụ nữ bị suy dinh dưỡng trước khi mang thai cũng gây thiếu máu nhiều hơn…

“Cùng với khảo sát của Trung tâm Dinh dưỡng TP HCM, một kết quả điều tra khác của Viện Dinh dưỡng Quốc gia từ những năm gần đây cũng cho thấy, có đến gần 37% phụ nữ mang thai tại Việt Nam bị thiếu máu…”, BS. Ngọc Diệp cho biết.

Các bà mẹ mù mờ kiến thức

Theo BS. Ngọc Diệp: Khá nhiều phụ nữ mang thai đến lần thứ hai vẫn còn “tù mù”, không biết dùng loại thức ăn nào thì bổ máu và đủ chất?! Trong khi điều này lại rất đơn giản bởi món ăn cung cấp vi chất và máu không phải quá đắt tiền.

BS. Ngọc Diệp chia sẻ kinh nghiệm: Để kiểm soát tình trạng thiếu máu thiếu sắt và thiếu vi chất trong thời kỳ mang thai, phụ nữ cần nâng cao kiến thức, chủ động tìm, chế biến và có chế độ ăn uống đáp ứng đủ nhu cầu năng lượng, các chất dinh dưỡng. Bà bầu cũng rất nên bổ sung viên sắt và acid folic, đi kiểm soát tình trạng nhiễm ký sinh trùng đường ruột và sốt rét.

Sắt có nhiều trong thịt, cá, gan, trứng, đậu, rau xanh. Sắt từ thức ăn có nguồn gốc động vật sẽ hấp thu tốt hơn sắt từ nguồn thực vật. Dùng thực phẩm lên men (dưa chua, dưa giá…) cùng bữa ăn hoặc dùng các loại trái cây tươi giàu vitamin C như cam, bưởi, táo, sơ-ri, dứa…. sau bữa ăn sẽ giúp hấp thu chất sắt tốt hơn. Những chất ức chế hấp thu sắt có trong ngũ cốc thô, trà. Thực phẩm giàu acid folic là rau lá xanh, gan, thận, nấm rơm, mầm lúa mì, đậu, các loại hạt; trái cây đặc biệt là cam, dâu tây, lê, dưa hấu. Acid folic trong thực phẩm tự nhiên có giá trị sinh học không cao như acid folic ở viên bổ sung.

Huyền Trang